Schulman b.v.
Auction 362 20-21 Mar 2020
View prices realized
► Sale information
Find similar lots
Provinical - GRONINGEN Stad
Postulaatgulden of knapkoek z.j. (± 1503–1506), Gold Staande St. Martinus met kromstaf O – S'⋆ MARTI' – ⋆ PRO'⋆ GRONI'⋆. Kz. dubbele adelaarsschild met dwarsbalkschild op de borst in driepas ✥ MONET'⋆ NOVA⋆ AVREA⋆ GRONI. Bleek goud.P. 290ii; Delm. 1147; vgl. vdCh. 15.109-111; Fr. 83 (222).Uit veiling Schulman 29 van 10-12 november 2003, kavel 1141. Het 15e en 16e- eeuwse muntstelsel van de stad Groningen is voor menigeen nogal eens lastig te doorgronden* De zogenaamde 'Jager' had een waarde van 3 Kromstaarten en was verdeeld in 2 Vliegers. De Kromstaart 'an sich' was verdeeld in 4 Plakken of 8 Grootkens danwel 32 Penningen. Als we de Kromstaart als centrale eenheid hanteren, krijgen we dus de volgende indeling:* Jager = 3 Kromstaarten; Vlieger = 1½ Kromstaart; Kromstaart = 1 Kromstaart; Plak = ¼ Kromstaart; Grootken = 1/8 Kromstaart; Penning = 1/32 Kromstaart* De Jager werd in de andere gewesten aangeduid met Dubbele Stuiver. De Vlieger dientengevolge met Stuiver. Gedurende korte tijd werd ook de zogenaamde Braspenning geslagen. Deze was 2 Kromstaarten waard.* Voor een beter begrip en een meer heldere inpassing, kunnen we ook de Stuiver (Vlieger) als eenheid hanteren. In dat geval is de verdeling als volgt:* Jager = 2 Stuivers; Vlieger = 1 Stuiver; Kromstaart = 2/3 Stuiver; Plak = 1/6 Stuiver; Grootken = 1/12 Stuiver; Penning = 1/48 Stuiver* Bij dit alles dient wel aangetekend te worden dat voor 1594 de Groninger Stuiver een waarde had van ¾ Stuiver Brabants. Een geldstuk van die waarde ( 1 1/3 Stuiver Gronings) bestond niet. Daarnaast kennen we een tiental typen Goudguldens van Groningen, die echter niet zijn in te passen in de series zilverstukken. Ook Daalders en Rijksdaalders werden, zij het sporadisch, aangemunt. Daarnaast werden er munten geslagen van 4 en 8 Stuivers, alsmede onderdelen van de Vlieger en Kromstaart. Het 'Magermanneke' ( ¼ Stuiver van 1½ Plak) verdween na 1594 van het toneel.* In 1487 werd door Keizer Frederik II aan de stad Groningen het recht verleend Goudguldens te munten. Reeds in 1488 wordt een Sint Jans Goudgulden aangemunt. Mogelijkerwijs is er echter reeds in 1487 een aantal Goudguldens geslagen.* Tot 1594 hield Groningen vast aan het voornoemde stelsel met een plak ter waarde van 1/6 Stuiver. Nadat Groningen in 1594 door prins Maurits was veroverd en de stad tot de Republiek terugkeerde, veranderde dit en paste de stad haar muntstelsel aan. De basis van het nieuwe stelsel werd een Stuiver van 8 Plakken. Hieruit kan geconcludeerd worden dat de Plak de rol vervulde van wat elders in de Republiek de 'Duit' heette.* Vanaf 1598 bestond de muntreeks uit coupures van 8 Stuivers ( Dubbele Flabbe of Langrok), 4 Stuivers (Flabbe), 2 Stuivers (Jager), Stuiver ( ook wel Halve Jager of nog steeds Vlieger genoemd), ½ Stuiver, ¼ Stuiver ( Oord of Dubbele Plak) en 1/8 Stuiver (Plak).* Wij kunnen u een Sint Maartens Goudgulden( door Puister terecht aangeduid als Postulaatgulden) of Knapcoeck aanbieden, geslagen rond 1503 onder het muntmeesterschap van Cornelis van Leiden. Bekend is dat hij Goudguldens sloeg van slecht gehalte. Zo kreeg een Groningse koopvrouw er moeilijkheden mee in Amsterdam, waardoor zij weken in het gevang zat. De muntmeester werd aangeklaagd en moest zich verantwoorden. Hij verschool zich, in eerste instantie succesvol, achter een knecht maar verdween bij nader onderzoek aan de munt spoorslags. Zijn persoonlijke bezittingen in de stad werden vervolgens geconfisqueerd.* Prof Dr. H. Enno van Gelder leert ons in zijn boeiende artikel in het JMP van 1982 (deel 69) dat de door ons aangeboden Postulaatgulden een veel lager goudgehalte had dan de reguliere Goudguldens uit deze tijd en hierdoor ook een veel lagere waarde. Hij baseert een en ander op een bewaard gebleven resolutie uit 1504. Als we dit gegeven koppelen aan het voornoemde verhaal m.b.t. muntmeester Van Leiden, is de wel zeer lichte kleur van het aangeboden stuk redelijkerwijs te verklaren. Niettemin is het een zeldzaam stuk dat een tastbaar bewijs vormt van een buitengewoon boeiende periode uit de geschiedenis van de muntslag van de stad Groningen.1.99 g. R Zeer fraai
Postulaatgulden of knapkoek z.j. (± 1503–1506), Gold Staande St. Martinus met kromstaf O – S'⋆ MARTI' – ⋆ PRO'⋆ GRONI'⋆. Kz. dubbele adelaarsschild met dwarsbalkschild op de borst in driepas ✥ MONET'⋆ NOVA⋆ AVREA⋆ GRONI. Bleek goud.P. 290ii; Delm. 1147; vgl. vdCh. 15.109-111; Fr. 83 (222).Uit veiling Schulman 29 van 10-12 november 2003, kavel 1141. Het 15e en 16e- eeuwse muntstelsel van de stad Groningen is voor menigeen nogal eens lastig te doorgronden* De zogenaamde 'Jager' had een waarde van 3 Kromstaarten en was verdeeld in 2 Vliegers. De Kromstaart 'an sich' was verdeeld in 4 Plakken of 8 Grootkens danwel 32 Penningen. Als we de Kromstaart als centrale eenheid hanteren, krijgen we dus de volgende indeling:* Jager = 3 Kromstaarten; Vlieger = 1½ Kromstaart; Kromstaart = 1 Kromstaart; Plak = ¼ Kromstaart; Grootken = 1/8 Kromstaart; Penning = 1/32 Kromstaart* De Jager werd in de andere gewesten aangeduid met Dubbele Stuiver. De Vlieger dientengevolge met Stuiver. Gedurende korte tijd werd ook de zogenaamde Braspenning geslagen. Deze was 2 Kromstaarten waard.* Voor een beter begrip en een meer heldere inpassing, kunnen we ook de Stuiver (Vlieger) als eenheid hanteren. In dat geval is de verdeling als volgt:* Jager = 2 Stuivers; Vlieger = 1 Stuiver; Kromstaart = 2/3 Stuiver; Plak = 1/6 Stuiver; Grootken = 1/12 Stuiver; Penning = 1/48 Stuiver* Bij dit alles dient wel aangetekend te worden dat voor 1594 de Groninger Stuiver een waarde had van ¾ Stuiver Brabants. Een geldstuk van die waarde ( 1 1/3 Stuiver Gronings) bestond niet. Daarnaast kennen we een tiental typen Goudguldens van Groningen, die echter niet zijn in te passen in de series zilverstukken. Ook Daalders en Rijksdaalders werden, zij het sporadisch, aangemunt. Daarnaast werden er munten geslagen van 4 en 8 Stuivers, alsmede onderdelen van de Vlieger en Kromstaart. Het 'Magermanneke' ( ¼ Stuiver van 1½ Plak) verdween na 1594 van het toneel.* In 1487 werd door Keizer Frederik II aan de stad Groningen het recht verleend Goudguldens te munten. Reeds in 1488 wordt een Sint Jans Goudgulden aangemunt. Mogelijkerwijs is er echter reeds in 1487 een aantal Goudguldens geslagen.* Tot 1594 hield Groningen vast aan het voornoemde stelsel met een plak ter waarde van 1/6 Stuiver. Nadat Groningen in 1594 door prins Maurits was veroverd en de stad tot de Republiek terugkeerde, veranderde dit en paste de stad haar muntstelsel aan. De basis van het nieuwe stelsel werd een Stuiver van 8 Plakken. Hieruit kan geconcludeerd worden dat de Plak de rol vervulde van wat elders in de Republiek de 'Duit' heette.* Vanaf 1598 bestond de muntreeks uit coupures van 8 Stuivers ( Dubbele Flabbe of Langrok), 4 Stuivers (Flabbe), 2 Stuivers (Jager), Stuiver ( ook wel Halve Jager of nog steeds Vlieger genoemd), ½ Stuiver, ¼ Stuiver ( Oord of Dubbele Plak) en 1/8 Stuiver (Plak).* Wij kunnen u een Sint Maartens Goudgulden( door Puister terecht aangeduid als Postulaatgulden) of Knapcoeck aanbieden, geslagen rond 1503 onder het muntmeesterschap van Cornelis van Leiden. Bekend is dat hij Goudguldens sloeg van slecht gehalte. Zo kreeg een Groningse koopvrouw er moeilijkheden mee in Amsterdam, waardoor zij weken in het gevang zat. De muntmeester werd aangeklaagd en moest zich verantwoorden. Hij verschool zich, in eerste instantie succesvol, achter een knecht maar verdween bij nader onderzoek aan de munt spoorslags. Zijn persoonlijke bezittingen in de stad werden vervolgens geconfisqueerd.* Prof Dr. H. Enno van Gelder leert ons in zijn boeiende artikel in het JMP van 1982 (deel 69) dat de door ons aangeboden Postulaatgulden een veel lager goudgehalte had dan de reguliere Goudguldens uit deze tijd en hierdoor ook een veel lagere waarde. Hij baseert een en ander op een bewaard gebleven resolutie uit 1504. Als we dit gegeven koppelen aan het voornoemde verhaal m.b.t. muntmeester Van Leiden, is de wel zeer lichte kleur van het aangeboden stuk redelijkerwijs te verklaren. Niettemin is het een zeldzaam stuk dat een tastbaar bewijs vormt van een buitengewoon boeiende periode uit de geschiedenis van de muntslag van de stad Groningen.1.99 g. R Zeer fraai