Watch List notes:

Poniatowski, Thaler Warsaw 1769 IS - EXTREMELY RARE

Variety with a dot next to initials FS, after COLNIEN and after date.

Estimated mintage 5.649 pieces.

Diameter 43 mm, weight 27.81 g

Bohater XIV Aukcji Premium!

Spektakularny talar rocznika 1769, znany z zaledwie 5 zachowanych egzemplarzy, zaś w prezentowanej odmianie stemplowej jedynie z dwóch!

Wyjątkowej klasy, ekstremalnie rzadki i zarazem najrzadszy obiegowy talar Stanisława Augusta Poniatowskiego.

Rocznik wybity w skrajnie niskim, najniższym nakładzie ze wszystkich talarów SAP! Nakład emisji wynosił zaledwie 1.501 sztuk, gdzie dla porównania uważany za rzadki rocznik 1776 wybito w ilości 47.468 sztuk.

Odmiana z kropką po literze D na awersie oraz z odmiennymi wieńcami dębowymi i palmowymi, po bokach Orderu Orła Białego, inicjały IS Jana Stockmana, administratora mennicy warszawskiej. Oferowany wariant znany jest obecnie wyłącznie ze zbiorów Czapskich i znajduje się w Muzeum Narodowym w Krakowie.

Rocznik, którym poza Muzeum Czapskich nie może pochwalić się żadna inna kolekcja, włącznie z Muzeum Narodowym w Warszawie. Nieznane są nam również prywatne zbiory, które rocznik 1769 posiadają w swoich zasobach.

W katalogu duetu Parchimowicz-Brzeziński pozycja wyceniona jako c.a. (cena amatorska), zaś w cenniku Tyszkiewicza 200 marek, gdzie kolejny najdroższy talar Poniatowskiego wyceniono na 40 marek. Dla przykładu bardzo rzadki talar gdański Jana III Sobieskiego z roku 1685, który regularnie osiąga ceny powyżej 100.000 PLN w Tyszkiewiczu wyceniany jest również na 40 marek.

Na początku XX wieku talar z tego rocznika, pojawił się na aukcji organizowanej przez Otto Helbinga w Monachium w 1904 roku (pozycja 1491) i został sprzedany wraz z kolekcją Zygmunta Chełmińskiego, zamożnego ziemianina z Szarawki na Podolu. Cztery lata później, w 1908 roku, odbyła się aukcja we Frankfurcie, na której licytowano monety z kolekcji Otto von Kubickiego z Warszawy. Była to największa i najbardziej wszechstronna kolekcja monet polskich, licząca prawie 6 tysięcy egzemplarzy, w tym wiele rzadkości i unikatów. Wśród nich znajdował się również talar z 1769 roku (pozycja 1688), który to po ponad stuletniej przerwie został ponownie wystawiany do sprzedaży aukcyjnej (Aukcja Niemczyk 2014r.).

Pozycja, która na przestrzeni ponad stu lat na światowym rynku aukcyjnym pojawiła się w prezentowanym roczniku jedynie dwukrotnie. Pierwsze notowanie pochodzi z 6 Aukcji Stary Sklep, z roku 2022, gdzie talar 1769 w stanie zachowania NGC VF35 został sprzedany za kwotę 138.000 PLN. Drugie notowanie, to Aukcja Niemczyk, z roku 2014, gdzie talar 1769 ex. Kubicki w stanie zachowania +2, został sprzedany za kwotę 195.500 PLN.

Pięknie zachowana moneta z praktycznie nieobiegowym detalem. Relief awersu bez istotnych śladów obiegu, bez jakichkolwiek, typowych dla tych monet wytarć na policzku oraz brwi. Awers z drobnym justunkiem oraz wyraźniejszym przetarciem tła, ale nadal z dobrze widocznym zegarowym połyskiem! Rewers absolutnie menniczy z intensywnie zachowanym lustrem tła. Znakomita moneta w delikatnej patynie.

Numizmat stanowiący marzenie każdego kolekcjonera monet SAP i Polski Królewskiej. Oferowany egzemplarz nie dość, że niezwykle rzadki, to wybitnie zachowany jak na tej klasy monetę. Pojedyncze notowania tego rocznika na przestrzeni ostatniego stulecia pozwalają nam przypuszczać, że upłynie kolejne stulecie zanim pojawi się sposobność do powalczenia o najrzadszego obiegowego talara króla Stanisława Augusta Poniatowskiego!

Moneta wystawiona z wyważoną i rozsądną ceną minimalną, która jedynie odzwierciedla wartość numizmatu sprzed ponad dziesięciu lat. W gestii licytujących pozostanie uzupełnić jej wartość w oparciu o rynkowe trendy na przestrzeni ostatniego dziesięciolecia.

Zdecydowanie polecamy! Wspaniała moneta!

Awers: głowa króla z przepaską we włosach, w prawo

STANISLAUS AUGUSTUS D G REX POL M D LITU

Rewers: pięciopolowa tarcza herbowa pod koroną, wokół wieniec z liści dębu i palmy owinięty szarfą, na dole krzyż orderu orła białego

X EX MARCA PURA COLONIEN 1769

Średnica 39 mm, waga 27.96 g

W ciągu dwóch pierwszych lat panowania Stanisława Augusta działały mennice miejskie w Gdańsku i w Toruniu (1765 i 1766). Miasta te zostały jednak zmuszone do ich zamknięcia. Król zamierzał bowiem wyjść z chaosu monetarnego pozostawionego po czasach saskich i wprowadzić nowy system pieniężny. Reforma weszła w życie w roku 1766. W obiegu pieniężnym Rzeczypospolitej znalazły się monety piękne i pełnowartościowe: dukaty, talary, złotówki, grosze oraz ich frakcje i wielokrotności. Fakt iż były to monety pełnowartościowe spowodował ich ściąganie z rynku i przetapiane na monety pruskie niższej próby. Z tego powodu dwukrotnie poprawiano system monetarny, m. in. zmieniając stopę menniczą (1787 i 1794). W okresie panowania Stanisława Augusta pracowały dwie mennice państwowe: krakowska i warszawska.

Mennica warszawska biła talary według trzech różnych ordynacji menniczych. System monetarny wprowadzony w roku 1766 ustalał produkcję 10 talarów z jednej grzywny kolońskiej czystego srebra (233,8123 g). Miały one wartość 8 złotych. Ważyły 28,057 g i zawierały 23,381 g czystego kruszcu. Szybo okazało się, że monety emitowane przez mennicę warszawską zgodne z tym standardem są zbyt dobre. Były masowo ściągane z rynku i wywożone zagranicę, a następnie przebijane na znacznie gorsze pod względem zawartości srebra talary pruskie. Polskie władze mennicze zareagowały w roku 1787 obniżając standard talarów i półtalarów. Obecnie miały one być bite ze srebra XIII-łutowego, miały ważyć 27,570 g (półtalary – 13,785 g) i zawierać 22,401 czystego srebra (półtalary – 11,200 g). Kierunek reformy był właściwy. Głębokość zmian okazała się jednak niewystarczająca. Polskie talary nadal były lepsze od pruskich. Opisany wyżej proceder ściągania ich z rynku i przetapiania na monetę gorszej próby wciąż był opłacalny. Ostatnia reforma została wprowadzona w okresie powstania kościuszkowskiego. Talary z lat 1794 i 1795 miały już wartość 6 złotych. Były bite z XI-łutowego srebra, ważyły 24,148 g i zawierały 16,602 g czystego srebra. W systemie monetarnym z roku 1794 nie było już półtalarów. Zmiany okazały się właściwe. Ściąganie talarów z rynku i ich przebijanie na talary pruskie przestało się opłacać. Reforma okazała się jednak spóźniona. W roku 1795 państwo polskie przestało istnieć. Pod względem wartości artystycznych talary Stanisława Augusta należą do najpiękniejszych monet polskich. Ich projekty były przygotowywane i realizowane przez najwybitniejszych rytowników epoki stanisławowskiej. Od roku 1766 rytownikiem stempli w mennicy warszawskiej był Jan Filip Holzhaeusser (zm. 1792).

Reference: Parchimowicz-Brzeziński 33.b1, Plage nie notuje, Davenport 1618, Tyszkiewicz 200 mk
Grade: XF+

thaler