Antykwariat Numizmatyczny - Michał Niemczyk
Auction 10 22 October 2016
View prices realized
► Sale information
Find similar lots
John II Casimir
POLSKA/POLAND/POLEN
John II Casimir. Donative 4 ducats (dukaten) 1655, Torun
Aw.: Półpostać króla w prawo w koronie i zbroi rajtarskiej zdobionej rozetami i nitami. Na piersi Order Złotego Runa.W otoku: IOAN CAS DG REX POL ET SVE M D L R PRw.: Panorama Torunia z charakterystycznymi budowlami i wieżami widziana z drugiego brzegu Wisły, od strony zamku w Dybowie. Przez Wisłę, z łodziami i barkami, przerzucony most Pruski prowadzący na wyspę Bazarową. Na łące przy zamku data rozdzielona inicjałami 16 HL 55.W otoku: EX AVRO SOLIDO CIVIT THORVNENS FIERI F (z czystego złota miasto Toruń wybić kazało)W 1655 roku miasto Toruń wyemitowało serię donatyw, wzorowanych na podobnych wybijanych w Gdańsku i Rydze. Wybito je o nominałach 5, 4 i 3 dukaty. Wszystkie te donatywy odbito jedną parą stempli. Oznaczone są one sygnaturą HL. Nie ma pewności czyje są to inicjały, jako że w 1655 roku w mennicy w Toruniu pracowało równocześnie dwu mincerzy: Hans Dawid Lauer sygnujący swoje monety monogramem HD-L oraz Hans Jakub Lauer, używający inicjałów HIL. Obaj pochodzili z normberskiej rodziny mincerskiej, prowadzącej główny warsztat menniczy w Norymberdze. Zajmował się on przede wszystkim masową produkcją popularnych liczmanów, jednak przedstawicie tej rodziny administrowali też mennicą cesarską w Norymberdze. W 1649 roku Hans Dawid Lauer, po sporze z radą miejską Norymbergi opuścił miasto i przybył do Torunia, gdzie został kierownikiem mennicy oraz wardajnem miejskim. W 1650 roku przyjął on obywatelstwo miasta Torunia. W 1653 roku w mieście pojawił sie kolejny mincerz z familii Lauerów, Hans Jakub Lauer. Pod swym nazwiskiem bił monety w latach 1653-1654. W 1655 pracują już razem, a inicjały HIL i HDL widnieją zarówno na dukatach, jak i wybijanych w Toruniu ortach. Przypuszcza się, że autorstwo stempli donatywy należy przypisać Hansowi Jakubowi Lauerowi. Należałoby uznać, iż umieszczony nad panoramą miasta trójkąt z Okiem Opatrzności był jego znakiem rozpoznawczym, a nie symbolem boskiej opieki. Oko Opatrzności było stałym elementem w sztuce i w ikonografii protestanckiej w XVII wieku. Na wszystkich dukatach i ortach sygnowanych inicjałami HIL na rewersie widnieje trójkąt z Okiem Opatrzności, podczas gdy na monetach z monogramem HD L przed legendą pojawiają się gwiazdy lub rozety. Niezależnie od wszelkich wątpliwości, inicjały te należy wiązać z nazwiskiem Lauerów, bowiem gdy w 1659 roku, po powrocie Torunia pod władzę króla polskiego, wznowiono bicie donatyw toruńskich, wykorzystano stempel rewersu 1655 roku, poprawiając jedynie datę z 5 na 9. Nie zmieniły się natomiast inicjały HL. W 1659 roku mennicę prowadził ponownie Hans Dawid Lauer. Wybite w 1655 r. donatywy są rzadkie z dodatkowego powodu. Już 12 grudnia 1655 roku miasto poddało się Szwedom, którzy dokładnie wyrabowali skarbiec miejski, w tym wybite w 1655 roku donatywy. Czapski posiadał egzemplarz donatywy z 1655 o wadze 3 dukatów. Czterodukaty z 1655 roku znajdują się w zbiorach Berlina, Geldmuseum we Frankfurcie oraz w Budapeszcie. Liczba dostępnych donatyw tej wagi na rynku numizmatycznym nie przekracza 4-5 egzemplarzy. Ekstremalnie rzadkie w tym stanie zachowania.Egzemplarz gięty, mimo to bardzo ładnie zachowany. Perfekcyjnie zachowane detale. Wspaniały blask menniczy.
Literatura/literature:Kopicki nie notuje; Friedberg 63; CNCT 1554 (R8); H-Czapski 2134; Kaleniecki s. 452; Parchimowicz D.58; Chełmiński 893; Złoto czasów dynastii Wazów t.II T86 (R6)
Waga/Weight: 13,86 g, Metal: Au, Średnica/diameter: 37 mm,
Stan zachowania/condition:1-/2+ (UNC-/EF+)
POLSKA/POLAND/POLEN
John II Casimir. Donative 4 ducats (dukaten) 1655, Torun
Aw.: Półpostać króla w prawo w koronie i zbroi rajtarskiej zdobionej rozetami i nitami. Na piersi Order Złotego Runa.W otoku: IOAN CAS DG REX POL ET SVE M D L R PRw.: Panorama Torunia z charakterystycznymi budowlami i wieżami widziana z drugiego brzegu Wisły, od strony zamku w Dybowie. Przez Wisłę, z łodziami i barkami, przerzucony most Pruski prowadzący na wyspę Bazarową. Na łące przy zamku data rozdzielona inicjałami 16 HL 55.W otoku: EX AVRO SOLIDO CIVIT THORVNENS FIERI F (z czystego złota miasto Toruń wybić kazało)W 1655 roku miasto Toruń wyemitowało serię donatyw, wzorowanych na podobnych wybijanych w Gdańsku i Rydze. Wybito je o nominałach 5, 4 i 3 dukaty. Wszystkie te donatywy odbito jedną parą stempli. Oznaczone są one sygnaturą HL. Nie ma pewności czyje są to inicjały, jako że w 1655 roku w mennicy w Toruniu pracowało równocześnie dwu mincerzy: Hans Dawid Lauer sygnujący swoje monety monogramem HD-L oraz Hans Jakub Lauer, używający inicjałów HIL. Obaj pochodzili z normberskiej rodziny mincerskiej, prowadzącej główny warsztat menniczy w Norymberdze. Zajmował się on przede wszystkim masową produkcją popularnych liczmanów, jednak przedstawicie tej rodziny administrowali też mennicą cesarską w Norymberdze. W 1649 roku Hans Dawid Lauer, po sporze z radą miejską Norymbergi opuścił miasto i przybył do Torunia, gdzie został kierownikiem mennicy oraz wardajnem miejskim. W 1650 roku przyjął on obywatelstwo miasta Torunia. W 1653 roku w mieście pojawił sie kolejny mincerz z familii Lauerów, Hans Jakub Lauer. Pod swym nazwiskiem bił monety w latach 1653-1654. W 1655 pracują już razem, a inicjały HIL i HDL widnieją zarówno na dukatach, jak i wybijanych w Toruniu ortach. Przypuszcza się, że autorstwo stempli donatywy należy przypisać Hansowi Jakubowi Lauerowi. Należałoby uznać, iż umieszczony nad panoramą miasta trójkąt z Okiem Opatrzności był jego znakiem rozpoznawczym, a nie symbolem boskiej opieki. Oko Opatrzności było stałym elementem w sztuce i w ikonografii protestanckiej w XVII wieku. Na wszystkich dukatach i ortach sygnowanych inicjałami HIL na rewersie widnieje trójkąt z Okiem Opatrzności, podczas gdy na monetach z monogramem HD L przed legendą pojawiają się gwiazdy lub rozety. Niezależnie od wszelkich wątpliwości, inicjały te należy wiązać z nazwiskiem Lauerów, bowiem gdy w 1659 roku, po powrocie Torunia pod władzę króla polskiego, wznowiono bicie donatyw toruńskich, wykorzystano stempel rewersu 1655 roku, poprawiając jedynie datę z 5 na 9. Nie zmieniły się natomiast inicjały HL. W 1659 roku mennicę prowadził ponownie Hans Dawid Lauer. Wybite w 1655 r. donatywy są rzadkie z dodatkowego powodu. Już 12 grudnia 1655 roku miasto poddało się Szwedom, którzy dokładnie wyrabowali skarbiec miejski, w tym wybite w 1655 roku donatywy. Czapski posiadał egzemplarz donatywy z 1655 o wadze 3 dukatów. Czterodukaty z 1655 roku znajdują się w zbiorach Berlina, Geldmuseum we Frankfurcie oraz w Budapeszcie. Liczba dostępnych donatyw tej wagi na rynku numizmatycznym nie przekracza 4-5 egzemplarzy. Ekstremalnie rzadkie w tym stanie zachowania.Egzemplarz gięty, mimo to bardzo ładnie zachowany. Perfekcyjnie zachowane detale. Wspaniały blask menniczy.
Literatura/literature:Kopicki nie notuje; Friedberg 63; CNCT 1554 (R8); H-Czapski 2134; Kaleniecki s. 452; Parchimowicz D.58; Chełmiński 893; Złoto czasów dynastii Wazów t.II T86 (R6)
Waga/Weight: 13,86 g, Metal: Au, Średnica/diameter: 37 mm,
Stan zachowania/condition:1-/2+ (UNC-/EF+)