NumisBids
  
Schulman b.v.
Auction 358  22 Feb 2019
View prices realized

Lot 535

Estimate: 750 EUR
Price realized: 850 EUR
Find similar lots
Share this lot: Share by Email
½ Leeuwengroot of Grand denier z.j, Silver, REINOUD III 1336–1369, KOEVORDEN Klimmende leeuw in zespas ✠ MONETA : KOVORDENSIS. Kz. lang gevoet kruis met adelaars en leeuwtjes in de vier hoeken. RENO – D (:) DNI – KOVO – RDEN. Puister 5 (Reinald II); vdCh. 22.17; Grolle 3.2.1.De muntslag van Coevorden *Naar alle waarschijnlijkheid begint de muntslag van Coevorden onder Reinoud I (1288-1315). Het is niet aannemelijk dat hij daadwerkelijk met het muntrecht was begiftigd. Men neemt aan dat hij gebruik maakte van de zwakke positie van de Utrechtse bisschoppen in deze tijd. De muntslag leverde een aardige winst op, die gezien werd als vergoeding voor zijn bestuurlijke bezigheden. De eerste munten van Coevorden zijn de zogenaamde 'Korte Ruitergroten', geslagen naar het voorbeeld van de Henegouwse Baudekin of Cavalier van Margaretha van Constantinopel. Slechts enkele exemplaren zijn overgeleverd, meestal met nauwelijks leesbare omschriften. Puister vermeldt in het Jaarboek van Munt- en Penningkunde 1965/66 dat hij een dergelijk exemplaar heeft weten te verwerven. *Onder Reinoud II (1315-1336) komt de muntslag eerst goed op gang. Hij meet zich hoogheidrechten aan en gaat de 'dominustitel' voeren. Grolle oppert de mogelijkheid dat het muntatelier nu daadwerkelijk in Coevorden was gevestigd, maar dat dit door een ambulante particuliere munter werd bediend, die ook voor andere munthuizen werkte. De titulatuur van de muntheer wordt nu ook duidelijk vermeld. Er worden zogenaamde 'Korte Adelaarsgroten' geslagen naast de eerder genoemde 'Korte Ruitergroot' of Baudekin. De laatste wordt nu vervaardigd als navolging van het succesvolle munttype geslagen door Willem I van Henegouwen. De term 'Baudekin' verwijst overigens naar de pronkdeken waarmee het paard getooid is. In de volksmond werd de munt ook wel 'Pillewille' genoemd, naar de Latijnse benaming voor 'de lans van Willem' die op de munt pontificaal werd afgebeeld, de 'pilum Wilhelmi'. Er werden ook nabootsingen vervaardigd van de steeds populairder wordende Hollandse penningen, vaak aangeduid met de term 'kopje'. Hoewel deze Coevordense 'kopjes' nu uiterst zeldzaam zijn, moet de muntslag omvangrijk zijn geweest, gezien het grote aantal varianten dat ervan bekend is. Wat meer aan het eind van de regering van Reinoud II volgt een tweede emissie qua muntslag. De Korte Ruitergroot keert terug, hoewel de lans van de ruiter heeft plaats gemaakt voor een geheven zwaard. Hiernaast wordt een navolging ingevoerd van de Brabantse Sterling. Ook de 'Penningen oftewel Kopjes' keren terug, nu met een viertal roosjes op de keerzijde in de kwartieren. Hoewel zeer zeldzaam, komen er geklopte exemplaren voor. Dit versterkt het vermoeden dat er sprake is geweest van valse exemplaren bij dit munttype. De klop was bedoeld om goed van slecht te onderscheiden. *De opvolger van Reinoud II is Reinoud III (1336-1369). Hij weet zich nog een betere positie te verwerven doordat hij in 1347 de heerlijkheid Coevorden in pand weet te ontvangen van bisschop Jan van Arkel. Hij noemt zich nu dan ook 'dominus Covordie'. In 1357 verheft keizer Karel IV Drenthe tot vrijgraafschap en mag Reinoud de titel Vrijgraaf gaan voeren. In geschriften wordt nu ook voor het eerst gesproken over de muntslag in Coevorden. Reinoud III laat een navolging van de zeer populair geworden Tourse Groot slaan. De hier aangeboden Halve Leeuwengroot wordt tot de tweede emissie van Reinoud III gerekend. Het is een navolging van de Vlaamse Halve Groot, geïntroduceerd door Lodewijk I van Nevers. Een derde emissie zou bestaan hebben uit hele, halve, kwart en achtste Leeuwengroten, maar veel van deze munttypen zijn nog niet teruggevonden. Reinoud III wordt in 1369 opgevolgd door zijn jongere broer Johan. *Over voornoemde Johan is niet veel bekend. Hij laat in navolging van de Utrechtse bisschop Jan van Verneburg voor het eerst de Dubbele Groot of Botdrager slaan. Behalve de Botdrager vermoedt Grolle dat ook Groten, halve Groten, kwart en achtste Groten zijn geslagen, maar tot nu toe zijn slechts de halve en de achtste Groot teruggevonden. In 1991 gebeurde dit met het laatstgenoemde type in het Zuid-Hollandse Giessenburg. *In 1376 volgt Reinoud IV zijn vader Johan op. Via familiebanden heeft hij ook belangen in de heerlijkheid Selwerd, destijds iets ten noorden van Groningen gelegen. Hij laat wederom de Dubbele Groot slaan en enkele onderdelen hiervan, waarvan alleen de Halve Groot is teruggevonden. Een tweede emissie rond 1390 is gebaseerd op de Deventer Plak met de afbeelding van een enkelkoppige adelaar, in de volksmond de 'Gans' genoemd. Alleen de derde Plak en de zesde Plak zijn tot op heden teruggevonden. *Rond 1395 komt er een einde aan de muntslag van Coevorden. Bisschop Frederik van Blankenheim die de bisschopszetel te Utrecht vanaf 1393 bezette, toonde zich een krachtig bestuurder. Hij besloot de kerkelijke zaken aan een goed georganiseerd bestuur te delegeren en nam zelf de wereldlijke zaken ter hand. Hij herstelde zijn gezag in alle delen van het Sticht, verbeterde de rechtspleging en onderwierp Almelo, Kuinre en Vollenhove. Op 10 juli 1395 begint Frederik de belegering van de versterkte stad Coevorden en op 19 augustus is de strijd in zijn voordeel beslecht. Reinoud werd min of meer gedwongen afstand te doen van Coevorden en Drenthe tegen een vergoeding van 15.000 Gouden Schilden. Gezien de goudinhoud van 4,39 gram stond er dus een compensatie tegenover van ruim 65 kilo goud. Reinoud gaat hiermee uiteindelijk akkoord en wordt voor het laatst genoemd in documenten uit het jaar 1415, zodat aangenomen wordt dat hij kort hierop is overleden. Van de munten geslagen te Coevorden zijn slechts weinig exemplaren overgeleverd. Het stuk dat wij u kunnen aanbieden, verkeert in een voor dit type bovengemiddelde kwaliteit en heeft omschriften die vrijwel compleet leesbaar zijn. Met name deze leesbaarheid is vrij uitzonderlijk te noemen. We hopen dan ook dat er een liefhebber gevonden zal worden voor dit uiterst boeiende stuk.1.69 g. RRR. Voor het type een net exemplaar Bijna zeer fraai
Question about this auction? Contact Schulman b.v.