Watch List notes:

Kazimierz III Wielki, GROSZ krakowski, szeroki - rysowany u BANDTKIE

  Oto jedna z ikon polskiego średniowiecza.

Pierwszy, i przez ~150 lat, jedyny polski grosz.  Moneta ważna zarówno typologicznie, jak i historycznie.

W czasach Kazimierza III Wielkiego Polska wkracza w nową erę monetarną. Kończą się czasy monety lekkiej - bitych w cienkiej blasze brakteatów, a także drobnych denarów. Rozpoczyna się okres bicia monety grubej, groszowej (grossus, z łac. gruby).

Kazimierz III Wielki nie tylko zmienił wygląd Polski, zostawiając ją murowaną, ale również wprowadził reformę monetarną. Reformę podyktowaną napływem dużej, zagranicznej monety, z której największy wpływ miały obiegające całą Europę Środkową grosze praskie. Szerokie grosze bite w Kutnej Horze od czasów Wacława II.

To właśnie one stanowiły wzór dla ikonografii pierwszych polskich groszy. Na awersie, w podwójnym otoku dookoła korony, umieszczono tytulaturę polskiego władcy: +KAZIMIRVS ↓PRIMVS | +DEI ↓GRACIA REX POLONIE (Kazimierz Pierwszy z bożej łaski król Polski). Na rewersie, zamieniając czeskiego lwa na polskiego orła, w otoku umieszczając nazwę nowej monety: GROSSI CRACOVIENSES (grosz krakowski).

  Rzadkość.  

Polski grosz szeroki to moneta, której do dziś przetrwały nieliczne egzemplarze, co wynika z dalszych losów tej emisji. Ze względu na to, że Polska nie posiadała swoich kopalń srebra, kruszec na grosze można było pozyskać na dwa sposoby: przetapiając grosze czeskie lub kupując go po wysokich cenach na Węgrzech. Jak pisze T. Kałkowski: 'jedno i drugie było jednak nieopłacalne, rychło więc zaprzestano ich bicia. Wycofane po dziesięcioletnim obiegu grosze grosze krakowskie zostały przebite na półgrosze, główną odtąd monetę Kazimierzową. Ich ocalone resztki, bardzo rzadkie w znaleziskach, należą do najrzadszych numizmatów polskich.'.

  

Wyjątkowy egzemplarz z proweniencją XIX wieku. Ilustrowany w opracowaniu Stężyńskiego-Bandtkie!

Ciekawy również pod względem odmiany, której nie odnotowywał Ryszard Kiersnowski. Różniącej się obecnością dwóch kółek nad centralnym fleuronem korony (zamiast jednego lub ich braku).

Bardzo efektowny egzemplarz. Choć perforowany u góry, to jednak w pełni czytelny, niewyoblony noszeniem i dobrze wybity. Stara, ładna patyna podkreśla relief monety.

Zdecydowanie polecamy.

  

Srebro, średnica 27-28 mm, waga 3.12 g.

 

Grade: ~VF
Reference: Bandtkie 4, Gumowski 362, Kopicki 344 (R5), Kiersnowski (WN 1973/4) jak I.A

POLAND POLEN POLOGNE MEDIEVAL MITTELALTER