Watch List notes:

Poniatowski, DUKAT 1765 F.S. - próbna odbitka w miedzi - RZADKOŚĆ

   

Próbna odbitka w miedzi pierwszego typu dukatów Stanisława Augusta, których nigdy nie wprowadzono do obiegu.

 

Ogromnej rzadkości moneta, z charakterystycznym popiersiem króla w zbroi i płaszczu gronostajowym, która typologicznie jest nieobecna w wielu największych kolekcjach, a na aukcjach pojawia się raz na kilkanaście lat (dukat tego typu, w złocie, sprzedał się na aukcji w zeszłym roku za 322.000 złotych). Próba dukata 1765, która powstała w okresie, gdy na terenach Rzeczypospolitej nie było jeszcze żadnej mennicy królewskiej. Jak przytacza nam Rafał Janke:

   

'Medalierów poszukiwano w całej Europie. Tworząc projekty monet, sztychowano je i rozsyłano do różnych znanych medalierów z prośbą o wykonanie stempli. Takim, dobrym przykładem powyższego procederu, są talary próbne z lat 1765-1766. Thomas Pingo odsyłając do Warszawy stemple oraz już wykonany produkt napisał 'posłaniec wysłał do Polski stemple oraz wizerunki nowej monety zaprojektowanej przez samego króla, a wygrawerowane przez pana Pingo'. Świadczy to definitywnie, iż król zaprojektował wizerunek monety, najprawdopodobniej jakiś artysta przeniósł go na papier i w takiej formie projekty zostały przekazane medalierom lub mennicom z prośbą o wykonanie stempli.'

   

Analogicznie powstał pierwszy dukat Poniatowskiego, dla którego stworzono kilka różnych stempli, różniących się nie tylko literą w przekroju ramienia, ale i wykonaniem portretu i liter. Niniejszy egzemplarz to odbitka w miedzi dukata, który nie był sprzedawany na aukcjach, a nawet w zbiorach Frankiewicza i Chomińskiego był reprezentowany jedynie przez kopię.

   

Pochodzący z tej samej pary stempli, co egzemplarz z kolekcji Emeryka Hutten-Czapskiego. Z portretem królewskim i tarczą herbową szeroką, która w złocie została opisana przez Rafała Janke jako unikat. Co więcej, niniejsza odbitka w brązie została odbitka WCZEŚNIEJ niż złoty egzemplarz Czapskiego, o czym świadczy brak pęknięcia we włosach króla! Odmiana z literą L w przekroju ramienia króla, którą A. Schröder w swoim rękopisie przypisał Leopoldowi ('Pod ramieniem litera rytownika L (Leopolda), często także litera M (Mojżesz) ponieważ obydwaj takie stemple rytowali').

   

Pozycja, o której rzadkości świadczy fakt, że jej cyzelowana, XIX-wieczna kopia na aukcji osiągnęła ponad 8.000 złotych, a oryginał w złocie sprzedawany był tylko RAZ (za ww. kwotę 322.000 złotych). Plage jedyną znaną odbitkę w miedzi tej odmiany odnotowywał w zbiorze Wilhelma Bernsteina, Berezowski w warszawskim zbiorze prywatnym. Duet Parchimowicz-Brzeziński w swoim katalogu umieścił ją z dopiskiem 'Monety ani jej fotografii nie udało się odnaleźć'.

   

Ogromna rzadkość. Oryginalna, typologicznie potrzebną pozycja, która stanowi ozdobę oferowanego na tej aukcji zbioru monet króla Stanisława Augusta. Zdecydowanie polecamy.

   

Miedź, średnica 21.1 mm, waga 3.86 g.

 

Grade: XF
Reference: Parchimowicz 68.a1, Plage 412, Kopicki 2492 (R*), Berezowski ?

DUKATEN, DUCAT, RARITYPOLAND POLEN LITHUANIA LIETUVA