Schulman b.v.
Auction 373 15 Dec 2022
View prices realized
► Sale information
Find similar lots
Provinical - HOLLANDSE STEDEN
Piedfort gouden dukaat 1673, Gold, AMSTERDAM Op het gewicht van 4½ dukaten. Staande ridder met zwaard en pijlenbundel tussen jaartal CONCORDIA· RES – PAR CRES: HOL –·. Kz. vierkant met versiering met tekst MO: AVR / PROVIN / CON·FOE / BELG· AD / LEG IMP·, daaronder het wapentje van Amsterdam. Randschrift |❀ D: GEDACHTENIS· V: D: MUNTE· V: AMSTERDAM.Delm. 779; V. 40.1 cf. tekst 223b/c; Maill. suppl. 3.3; Fr. 258 (141a). We zijn verheugd u deze Gouden Dukaat van Amsterdam uit 1673 op 4½-voudig gewicht, een zogeheten piedfort, te kunnen aanbieden. Van deze muntsoort bestaan er ook exemplaren op 3-voudig, 3½-voudig, 4-voudig en 5-voudig gewicht. In Amsterdam zijn maar één jaar lang munten vervaardigd. Sinds de Middeleeuwen werden alle Hollandse munten geslagen in Dordrecht. Maar na het Rampjaar 1672, toen de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden van verschillende kanten te maken kreeg met binnentrekkende vijandige legers, werd een jaar lang uitgeweken naar de Munt in Amsterdam, tot dan toe Regulierstoren, en het bijbehorende wachthuis. In Amsterdam zijn tussen 9 november 1672 en 7 november 1673 twee soorten munten geslagen: de Gouden Dukaat en de Zilveren Rijder oftewel Dukaton.
Doordat de Amsterdamse Munt niet over een schroefpers beschikte, werden alle munten geslagen 'met de hamer'. De muntstempels werden gemaakt uit staven ijzer, waar op het uiteinde de muntafbeelding 'hol' wordt aangebracht met kleine stempeltjes oftewel ponsoenen, die elk een deel van de afbeelding dragen. Nu was de Munt van Amsterdam gehouden aan strikte voorschriften over gewicht en edelmetaalgehalte. Omdat puur zilver of goud wel erg zachte munten zou opleveren, werd er een bepaald percentage ander metaal toegevoegd. Nu zijn de piedfort Dukaten van Amsterdam op meervoudig gewicht niet met de hand geslagen, maar met een schroefpers vervaardigd. Bovendien hebben ze een tekst op de muntrand en is uit onderzoek aan exemplaren in openbare collecties gebleken dat het goudgehalte lager is dan het voorgeschreven gehalte, namelijk 983/1000. Aanwijzingen die tot de conclusie leiden dat deze bijzondere en zeldzame exemplaren buiten de Munt zijn vervaardigd.
Historisch onderzoek geeft aan dat ze moeten zijn gemaakt in het atelier van Christoffel Adolphi, een vooraanstaand goudsmid-medailleur in Amsterdam ten tijde van het jaar dat daar de Munt actief was. Adolphi was een vakman pur sang. Hij heeft naar alle waarschijnlijkheid in de late zomer van 1672 gesolliciteerd naar een positie als stempelsnijder bij de nog op te richten Amsterdamse Munt door een fraai verzorgde meesterproef te vervaardigen van een Dukaton, die alle kenmerken had van een Amsterdamse munt. Aangenomen was hij er niet: door de bezetting van delen van het land werden er in Amsterdam nogal wat mensen aan het werk gezet uit andere, noodgedwongen gesloten munthuizen. Wel is bekend dat Adolphi meerdere ponsoenen heeft geleverd voor de Amsterdamse Dukatons. Rondom de Gouden Dukaat van Amsterdam 1673 op 4½-voudig gewicht speelt zich dus een verhaal af van onrust en oorlog in de Nederlanden van het Rampjaar 1672, van het jaar dat de Regulierstoren in Amsterdam de naam (de Munt) kreeg die we nu nog steeds gebruiken, van vaklieden die noodgedwongen van werkplek veranderden en van de ambitieuze goudsmid-medailleur Christoffel Adolphi die zijn hoogstaand vakmanschap hoe dan ook aan de wereld wilde laten zien. Zijn toen al uitmuntende piedfort Gouden Dukaten 'ter herinnering aan de Munt van Amsterdam' zijn in de loop van de eeuwen gewilde, behoorlijk zeldzame verzamelobjecten geworden.
Uit veiling Triton XIX van 6 jan. 2016, no. 2559 (coll. Lawrence A. Adams) - > uit veiling Sotheby 's Amsterdam 17 mei 1984, no. 320 (coll. Virgil Brand).16.85 g. RRR NGC MS62
Piedfort gouden dukaat 1673, Gold, AMSTERDAM Op het gewicht van 4½ dukaten. Staande ridder met zwaard en pijlenbundel tussen jaartal CONCORDIA· RES – PAR CRES: HOL –·. Kz. vierkant met versiering met tekst MO: AVR / PROVIN / CON·FOE / BELG· AD / LEG IMP·, daaronder het wapentje van Amsterdam. Randschrift |❀ D: GEDACHTENIS· V: D: MUNTE· V: AMSTERDAM.Delm. 779; V. 40.1 cf. tekst 223b/c; Maill. suppl. 3.3; Fr. 258 (141a). We zijn verheugd u deze Gouden Dukaat van Amsterdam uit 1673 op 4½-voudig gewicht, een zogeheten piedfort, te kunnen aanbieden. Van deze muntsoort bestaan er ook exemplaren op 3-voudig, 3½-voudig, 4-voudig en 5-voudig gewicht. In Amsterdam zijn maar één jaar lang munten vervaardigd. Sinds de Middeleeuwen werden alle Hollandse munten geslagen in Dordrecht. Maar na het Rampjaar 1672, toen de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden van verschillende kanten te maken kreeg met binnentrekkende vijandige legers, werd een jaar lang uitgeweken naar de Munt in Amsterdam, tot dan toe Regulierstoren, en het bijbehorende wachthuis. In Amsterdam zijn tussen 9 november 1672 en 7 november 1673 twee soorten munten geslagen: de Gouden Dukaat en de Zilveren Rijder oftewel Dukaton.
Doordat de Amsterdamse Munt niet over een schroefpers beschikte, werden alle munten geslagen 'met de hamer'. De muntstempels werden gemaakt uit staven ijzer, waar op het uiteinde de muntafbeelding 'hol' wordt aangebracht met kleine stempeltjes oftewel ponsoenen, die elk een deel van de afbeelding dragen. Nu was de Munt van Amsterdam gehouden aan strikte voorschriften over gewicht en edelmetaalgehalte. Omdat puur zilver of goud wel erg zachte munten zou opleveren, werd er een bepaald percentage ander metaal toegevoegd. Nu zijn de piedfort Dukaten van Amsterdam op meervoudig gewicht niet met de hand geslagen, maar met een schroefpers vervaardigd. Bovendien hebben ze een tekst op de muntrand en is uit onderzoek aan exemplaren in openbare collecties gebleken dat het goudgehalte lager is dan het voorgeschreven gehalte, namelijk 983/1000. Aanwijzingen die tot de conclusie leiden dat deze bijzondere en zeldzame exemplaren buiten de Munt zijn vervaardigd.
Historisch onderzoek geeft aan dat ze moeten zijn gemaakt in het atelier van Christoffel Adolphi, een vooraanstaand goudsmid-medailleur in Amsterdam ten tijde van het jaar dat daar de Munt actief was. Adolphi was een vakman pur sang. Hij heeft naar alle waarschijnlijkheid in de late zomer van 1672 gesolliciteerd naar een positie als stempelsnijder bij de nog op te richten Amsterdamse Munt door een fraai verzorgde meesterproef te vervaardigen van een Dukaton, die alle kenmerken had van een Amsterdamse munt. Aangenomen was hij er niet: door de bezetting van delen van het land werden er in Amsterdam nogal wat mensen aan het werk gezet uit andere, noodgedwongen gesloten munthuizen. Wel is bekend dat Adolphi meerdere ponsoenen heeft geleverd voor de Amsterdamse Dukatons. Rondom de Gouden Dukaat van Amsterdam 1673 op 4½-voudig gewicht speelt zich dus een verhaal af van onrust en oorlog in de Nederlanden van het Rampjaar 1672, van het jaar dat de Regulierstoren in Amsterdam de naam (de Munt) kreeg die we nu nog steeds gebruiken, van vaklieden die noodgedwongen van werkplek veranderden en van de ambitieuze goudsmid-medailleur Christoffel Adolphi die zijn hoogstaand vakmanschap hoe dan ook aan de wereld wilde laten zien. Zijn toen al uitmuntende piedfort Gouden Dukaten 'ter herinnering aan de Munt van Amsterdam' zijn in de loop van de eeuwen gewilde, behoorlijk zeldzame verzamelobjecten geworden.
Uit veiling Triton XIX van 6 jan. 2016, no. 2559 (coll. Lawrence A. Adams) - > uit veiling Sotheby 's Amsterdam 17 mei 1984, no. 320 (coll. Virgil Brand).16.85 g. RRR NGC MS62