Sigismund I the Old, Groschen Danzig 1540 - PRV

Variety with ending of obverse legend PRV and star and crossed hooks as legends opening marks.

Last issue of Danzig groschen of Sigismund I the Old, struck before an 8-year hiatus.

Odmiana z końcówką legendy awersu PRV oraz gwiazdką i skrzyżowanymi hakami jako znaczki otwierające legendy.

Ostatni rocznik groszy gdańskich Zygmunta Starego, bitych przed 8-letnią przerwą.

Za panowania Zygmunta Starego, w latach 1526-1528 została przeprowadzona najważniejsza być może reforma monetarna w historii polskiego pieniądza. Wprowadzono nowoczesny, sprawnie funkcjonujący system oparty na pełnowartościowej monecie – srebrnej i złotej. System monetarny Zygmunta Starego reprezentowały: denary, ternary, szelągi, półgrosze, grosze, trojaki, szóstaki, talary (jeszcze medalowe) i dukaty. Król doprowadził do unii monetarnej Korony i Prus Królewskich. System pieniężny Wielkiego Księstwa Litewskiego funkcjonował natomiast oddzielnie (4 grosze litewskie równały się 5 groszom polskim). Zygmunt Stary odcisnął piętno nie tylko na mennictwie polskim (jako król polski) oraz w mennictwie litewskim (jako wielki książę litewski). Pozostawił po sobie ślad również w mennictwie śląskim jako książę głogowski, bijąc (być może) halerze i (z pewnością) grosze głogowskie w latach 1505 i 1506.

W czasach Zygmunta Starego poszczególne nominały emitowano w dwóch standardach: na stopę polską i na stopę litewską. Grosze koronne (na stopę polską) bito w mennicy krakowskiej w latach 1526-1527 i 1545-1548 ze srebra próby 6-łutowej. Ważyły one średnio 2,059 g i zawierały 0,772 g czystego srebra. Na ich awersie umieszczano koronę, napis w dwóch lub trzech wierszach oraz u dołu herb podskarbiego (początkowo Odrowąż Mikołaja Szydłowieckiego, potem Leliwę Spytka Tarnowskiego wraz z jego inicjałami). Są również odmiany bez herbu podskarbiego. Na rewersie widniał Orzeł Biały oraz napis otokowy z datą. Grosze pruskie oraz miejskie (Gdańsk, Elbląg) również bito na stopę polską. Grosze pruskie emitowała mennica w Toruniu w latach 1528-1535. Na ich awersie umieszczany był piękny, renesansowy portret króla (w dwóch typach) oraz napis otokowy. Na rewersie – orzeł i napis otokowy z datą. Podobny był schemat ikonograficzny groszy gdańskich (1530-1535, 1537-1540, 1548), z tą różnicą, że zamiast orła pruskiego na rewersie umieszczano herb Gdańska. W dawnej kolekcji Uniwersytetu Warszawskiego znajdował się egzemplarz z roku 1535 wybity w czystym złocie. Z kolei grosze elbląskie (1533-1535, 1538-1540) na awersie miały orła pruskiego, zaś na rewersie herb Elbląga. Grosze litewskie (1535, 1536) emitowane przez mennicę wileńską były bite na stopę litewską (próba – VI, średnia waga – 2,574 g, zawartość czystego srebra – 0,965 g). Ich stosunek do groszy bitych na stopę polską wynosił 4 : 5. Na awersie groszy litewskich umieszczany był Orzeł Biały i napis otokowy (z imieniem króla). Na rewersie widniał herb Litwy – Pogoń oraz napis otokowy, w który u dołu wkomponowane były kolumny Giedymina. Rok znajdował się w polu monety, pod Pogonią. Na części odmian pod herbem Litwy umieszczano również litery oznaczające miesiąc wybicia monety.

POLISH COINS Poland Poland 1506-1795 Poland Polen Lithuania Danzig