Sigismund III Vasa, 3 Polker Bromberg 1615 - ex. Marzęta

Rarer variety with the beginning of the obverse legend SIGI and ending of the obverse legend MDL and beginning of the revers legend MONE.

Second year of issue of Bromberg 3 polker.

Rzadsza odmiana z legendą awersu rozpoczynającą się SIGI i kończącą się MDL oraz początkiem legendy rewersu MONE.

Drugi rocznik bydgoskich półtoraków.

Tłem historii monetarnej Rzeczypospolitej w czasach panowania Zygmunta Wazy był postępujący kryzys pieniężny wywołany sytuacją w Niemczech i napływem do Polski spodlonej monety niemieckiej. Początkowo stopę menniczą określała ordynacja Stefana Batorego z 1580 roku. W sytuacji pogłębiającego się kryzysu, w 1601 roku podjęto decyzję o podniesieniu stopy menniczej, czyli dewaluacji nominałów znajdujących się w obiegu. W kolejnych latach pojawiły się następne akty prawne obniżające zawartość srebra w poszczególnych nominałach. Spośród nich najważniejsza była ordynacja z roku 1623. Wprowadzała ona stabilny system monetarny, oparty na systemie pieniężnym cesarstwa. W czasie panowania Zygmunta III w Rzeczypospolitej pojawiły się nowe nominały – trzykrucierzówki, półtoraki i orty. Z kolei w roku 1621 w mennicy bydgoskiej wybito najwyższy nominał w historii polskiego pieniądza – studukatówkę. Było to ukoronowanie intensywnej emisji monet złotych za czasów Zygmunta III. W tym okresie pracowały mennice koronne (Olkusz, Wschowa, Poznań, Malbork, Bydgoszcz, Lublin, Kraków, Warszawa), litewska (Wilno), miejskie (Gdańsk, Elbląg, Toruń, Ryga, Poznań, Wschowa) oraz prywatna mennica w Łobżenicy. Monety szwedzkie Zygmunta Wazy emitowały mennice w Sztokholmie, Rewalu i Malborku. W roku 1627 podjęto decyzję o wstrzymaniu emisji monety drobnej. Decyzja ta utrzymała się w mocy do roku 1650.

Emisję półtoraków rozpoczęto w roku 1614 dla potrzeb wymiany handlowej z Brandenburgią, a następnie ze Śląskiem. Rysunek rewersu z charakterystycznym jabłkiem przypominał niemieckie grosze (apfelgroschen). Nominał widniał na monecie w dwóch miejscach. Liczba „24" umieszczona w jabłku oznaczała iż półtorak stanowi 1/24 część talara (w rzeczywistości jego wartość była niższa). Z kolei liczba „3" na dole awersu oznaczała, że moneta jest warta 3 półgrosze. Półtoraki koronne były bite w mennicy bydgoskiej oraz w innej mennicy (odmiany ze skrzyżowanymi hakami). W literaturze jest mowa o mennicy wschowskiej, krakowskiej, ewentualnie o drugiej linii produkcyjnej mennicy bydgoskiej. Półtoraki litewskie emitowała mennica wileńska, zaś miejskie – ryska. Za czasów Zygmunta III półtoraki bito na podstawie trzech ordynacji menniczych: 1614 (próba VII ½ łuta; zawartość czystego srebra – 0,739 g), 1619 (VI ½ łuta; 0,5 g), 1623 (VI łutów; 0,45 g).

POLISH COINS Poland Poland 1506-1795 Sigismund III Vasa 1587-1632 Poland Poland Polen polker Pölker