Sigmund III Vasa, 3 Polker Bromberg 1625 - RARE, IMITATION

Imitation of Bromberg polker of Sigismund III Vasa from 1625, with correct inscriptions, but with the barbarized Sas coat of arms on the reverse.

Rzadkie naśladownictwo półtoraka bydgoskiego Zygmunta III Wazy z 1625 roku, z poprawnymi napisami, ale ze zbarbaryzowanym herbem Sas na rewersie.

Egzemplarz pochodzący z kolekcji Adama Góreckiego, autora katalogu 'Półtoraki Wazów' wraz kopertką z jego zbiorów.

Tłem historii monetarnej Rzeczypospolitej w czasach panowania Zygmunta Wazy był postępujący kryzys pieniężny wywołany sytuacją w Niemczech i napływem do Polski spodlonej monety niemieckiej. Początkowo stopę menniczą określała ordynacja Stefana Batorego z 1580 roku. W sytuacji pogłębiającego się kryzysu, w 1601 roku podjęto decyzję o podniesieniu stopy menniczej, czyli dewaluacji nominałów znajdujących się w obiegu. W kolejnych latach pojawiły się następne akty prawne obniżające zawartość srebra w poszczególnych nominałach. Spośród nich najważniejsza była ordynacja z roku 1623. Wprowadzała ona stabilny system monetarny, oparty na systemie pieniężnym cesarstwa. W czasie panowania Zygmunta III w Rzeczypospolitej pojawiły się nowe nominały – trzykrucierzówki, półtoraki i orty. Z kolei w roku 1621 w mennicy bydgoskiej wybito najwyższy nominał w historii polskiego pieniądza – studukatówkę. Było to ukoronowanie intensywnej emisji monet złotych za czasów Zygmunta III. W tym okresie pracowały mennice koronne (Olkusz, Wschowa, Poznań, Malbork, Bydgoszcz, Lublin, Kraków, Warszawa), litewska (Wilno), miejskie (Gdańsk, Elbląg, Toruń, Ryga, Poznań, Wschowa) oraz prywatna mennica w Łobżenicy. Monety szwedzkie Zygmunta Wazy emitowały mennice w Sztokholmie, Rewalu i Malborku. W roku 1627 podjęto decyzję o wstrzymaniu emisji monety drobnej. Decyzja ta utrzymała się w mocy do roku 1650.

Emisję półtoraków rozpoczęto w roku 1614 dla potrzeb wymiany handlowej z Brandenburgią, a następnie ze Śląskiem. Rysunek rewersu z charakterystycznym jabłkiem przypominał niemieckie grosze (apfelgroschen). Nominał widniał na monecie w dwóch miejscach. Liczba „24" umieszczona w jabłku oznaczała iż półtorak stanowi 1/24 część talara (w rzeczywistości jego wartość była niższa). Z kolei liczba „3" na dole awersu oznaczała, że moneta jest warta 3 półgrosze. Półtoraki koronne były bite w mennicy bydgoskiej oraz w innej mennicy (odmiany ze skrzyżowanymi hakami). W literaturze jest mowa o mennicy wschowskiej, krakowskiej, ewentualnie o drugiej linii produkcyjnej mennicy bydgoskiej. Półtoraki litewskie emitowała mennica wileńska, zaś miejskie – ryska. Za czasów Zygmunta III półtoraki bito na podstawie trzech ordynacji menniczych: 1614 (próba VII ½ łuta; zawartość czystego srebra – 0,739 g), 1619 (VI ½ łuta; 0,5 g), 1623 (VI łutów; 0,45 g).

POLISH COINS Poland Poland 1506-1795 Sigismund III Vasa 1587-1632 Poland Poland Polen polker Pölker