Antykwariat Numizmatyczny - Michał Niemczyk
Auction 6 25 October 2014
View prices realized
► Sale information
Find similar lots
Medieval Coins
Poland/Polen:
Middle Ages, Kazimierz Wielki. Grosz szeroki no date, Cracow
Waga/Weight: 2,88 g , Metal: Ag, Średnica/diameter: 27,0 mm, Stan zachowania/grade: 2-
Aw.: Korona otwarta o trzech dużych fleuronach liliowatych i dwóch małych, w formie lilijek, nad środkowym fleuronem pierścień. Na obręczy spośród trzech wklęsłych krzyżyków widoczne dwa, położone z boków. W otoku wewnętrznym +KAZIMIRVS8PRIMVS, w zewnętrznym +DEI?GRACIA?REX?POLONIE (pod literą D ślady poprawiania stempla).Rw.: Orzeł w koronie, z trzema pierścieniami na końcu każdego skrzydła.W otoku +GROSSI?CRACOVIENSSES (pod literą D ślady poprawiania stempla,podobnie jak na prawym skrzydle Orła). Grosz krakowski Kazimierza Wielkiego, mimo swej sławy i cenionych walorów symbolicznych, jest monetą zagadkową, powstałą w nieznanym czasie i okolicznościach. Nazwa „grosze krakowskie" pojawiła się w zapiskach już w 1336 roku, ale – jak wykazały badania Ryszarda Kiersnowskiego –oznaczała wówczas tylko jednostkę pieniężną, równowartość 16 denarów krakowskich, jeszcze nie realizowaną w postaci monety. Grosze krakowskie w formie jednej monety pojawiły się znacznie później – sądzono nawet, że w samym końcu panowania króla. Nowe badania wykazały jednak, że było to mniej więcej w 1360 roku, kiedy standard wagowy grosza praskiego Karola I (IV) był bliski groszom krakowskim. Jest bowiem oczywiste, że monety polskie stanowią jedyne znane naśladownictwo groszy praskich. Napis Kazimirus Primus, po raz pierwszy eksponujący cyfrę dynastyczną na monecie polskiej, również trawestuje wzór czeski, gdzie kolejnych królów określano imieniem ze słownie zapisanym liczebnikiem. Kazimierz przedstawia się w legendzie jako pierwszy król Polski tego imienia (późniejsi historycy nadali mu cyfrę III). Emisja groszy krakowskich miała prawdopodobnie na celu unarodowienie dominującego na polskim rynku grosza praskiego – przejęcie przez króla kontroli nad główną krajową walutą. Na pewno nie bito ich zbyt długo – nie pozwolił na to niedostatek srebra – a już w 1367 roku król raptownie zmienił politykę monetarną. Zaczął ściągać z obiegu grosze – zarówno krakowskie, jak praskie – i przebijać je na niepełnowartościowe kwartniki. W ten sposób – mimo, że pierwotna emisja była prawdopodobnie spora – znakomita większość groszy krakowskich kilka lat po wybiciu trafiła do tygla. Możliwe jednak, że grosz krakowski zdążył zainspirować wielkiego mistrza krzyżackiego, Winrycha von Kniprode, do wprowadzenia w Prusach około 1364 roku dużych monet, które później otrzymały nazwę półskojców (powtarzają się na nich podobne litery i takie same znaki międzywyrazowe w formie strzałek).Stemple groszy krakowskich są zazwyczaj wykonane niezbyt starannie. Taki też jest oferowany egzemplarz, mimo to jednak wykazuje pewne niedostrzeżone dotychczas osobliwości. Małe fleurony w koronie mają kształt uproszczonych lilijek, a nie krzyżyków, co zdarza się rzadko. Nie dostrzeżono jeszcze dotychczas przypadku, by szczyty skrzydeł Orła na groszu były zdobione nie rozetkami, ale trzema połączonymi pierścieniami. Taki sam ornament pojawia się natomiast na Orle na większości kwartników dużych Kazimierza Wielkiego. Może to oznaczać, że jest to jeden z najpóźniejszych groszy, poprzedzający emisję kwartników. Wskazuje na to również ciężar, jeden z najniższych – mimo bardzo dobrego stanu monety – wśród znanych groszy. Wersja legendy Cracoviensses, formalnie błędna, występuje na większości groszy i najprawdopodobniej uważano ją za poprawną. (BRP.)Ryszard Kiersnowski w 1973 roku naliczył 37 istniejących egzemplarzy, z czego tylko 11 w zbiorach prywatnych. Od tego czasu na rynku pojawiło się jeszcze pięć wraz z niniejszym (aukcja zbioru Karolkiewicza, PDA-PGN i trzy aukcje Antykwariatu Numizmatycznego). Kopicki 344 R. Kiersnowski, Grosze Kazimierza Wielkiego, WN 1973, Av. odm. 17, Rv. odm. E.
Poland/Polen:
Middle Ages, Kazimierz Wielki. Grosz szeroki no date, Cracow
Waga/Weight: 2,88 g , Metal: Ag, Średnica/diameter: 27,0 mm, Stan zachowania/grade: 2-
Aw.: Korona otwarta o trzech dużych fleuronach liliowatych i dwóch małych, w formie lilijek, nad środkowym fleuronem pierścień. Na obręczy spośród trzech wklęsłych krzyżyków widoczne dwa, położone z boków. W otoku wewnętrznym +KAZIMIRVS8PRIMVS, w zewnętrznym +DEI?GRACIA?REX?POLONIE (pod literą D ślady poprawiania stempla).Rw.: Orzeł w koronie, z trzema pierścieniami na końcu każdego skrzydła.W otoku +GROSSI?CRACOVIENSSES (pod literą D ślady poprawiania stempla,podobnie jak na prawym skrzydle Orła). Grosz krakowski Kazimierza Wielkiego, mimo swej sławy i cenionych walorów symbolicznych, jest monetą zagadkową, powstałą w nieznanym czasie i okolicznościach. Nazwa „grosze krakowskie" pojawiła się w zapiskach już w 1336 roku, ale – jak wykazały badania Ryszarda Kiersnowskiego –oznaczała wówczas tylko jednostkę pieniężną, równowartość 16 denarów krakowskich, jeszcze nie realizowaną w postaci monety. Grosze krakowskie w formie jednej monety pojawiły się znacznie później – sądzono nawet, że w samym końcu panowania króla. Nowe badania wykazały jednak, że było to mniej więcej w 1360 roku, kiedy standard wagowy grosza praskiego Karola I (IV) był bliski groszom krakowskim. Jest bowiem oczywiste, że monety polskie stanowią jedyne znane naśladownictwo groszy praskich. Napis Kazimirus Primus, po raz pierwszy eksponujący cyfrę dynastyczną na monecie polskiej, również trawestuje wzór czeski, gdzie kolejnych królów określano imieniem ze słownie zapisanym liczebnikiem. Kazimierz przedstawia się w legendzie jako pierwszy król Polski tego imienia (późniejsi historycy nadali mu cyfrę III). Emisja groszy krakowskich miała prawdopodobnie na celu unarodowienie dominującego na polskim rynku grosza praskiego – przejęcie przez króla kontroli nad główną krajową walutą. Na pewno nie bito ich zbyt długo – nie pozwolił na to niedostatek srebra – a już w 1367 roku król raptownie zmienił politykę monetarną. Zaczął ściągać z obiegu grosze – zarówno krakowskie, jak praskie – i przebijać je na niepełnowartościowe kwartniki. W ten sposób – mimo, że pierwotna emisja była prawdopodobnie spora – znakomita większość groszy krakowskich kilka lat po wybiciu trafiła do tygla. Możliwe jednak, że grosz krakowski zdążył zainspirować wielkiego mistrza krzyżackiego, Winrycha von Kniprode, do wprowadzenia w Prusach około 1364 roku dużych monet, które później otrzymały nazwę półskojców (powtarzają się na nich podobne litery i takie same znaki międzywyrazowe w formie strzałek).Stemple groszy krakowskich są zazwyczaj wykonane niezbyt starannie. Taki też jest oferowany egzemplarz, mimo to jednak wykazuje pewne niedostrzeżone dotychczas osobliwości. Małe fleurony w koronie mają kształt uproszczonych lilijek, a nie krzyżyków, co zdarza się rzadko. Nie dostrzeżono jeszcze dotychczas przypadku, by szczyty skrzydeł Orła na groszu były zdobione nie rozetkami, ale trzema połączonymi pierścieniami. Taki sam ornament pojawia się natomiast na Orle na większości kwartników dużych Kazimierza Wielkiego. Może to oznaczać, że jest to jeden z najpóźniejszych groszy, poprzedzający emisję kwartników. Wskazuje na to również ciężar, jeden z najniższych – mimo bardzo dobrego stanu monety – wśród znanych groszy. Wersja legendy Cracoviensses, formalnie błędna, występuje na większości groszy i najprawdopodobniej uważano ją za poprawną. (BRP.)Ryszard Kiersnowski w 1973 roku naliczył 37 istniejących egzemplarzy, z czego tylko 11 w zbiorach prywatnych. Od tego czasu na rynku pojawiło się jeszcze pięć wraz z niniejszym (aukcja zbioru Karolkiewicza, PDA-PGN i trzy aukcje Antykwariatu Numizmatycznego). Kopicki 344 R. Kiersnowski, Grosze Kazimierza Wielkiego, WN 1973, Av. odm. 17, Rv. odm. E.